Elektrik Arıza Bakım Ve Onarımı
Arıza Bakım ve Onarımı
Elektrik
elektronik makine ve cihazlar hayatımızın vazgeçilmezlerinden
olmuşlardır. Bir çamaşır makinesi, bir buzdolabı, bir
bilgisayar ve buna benzer birçok elektronik cihaz gündelik
yaşantımızda kısa zamanda önemli bir yere sahip olmuştur.
Ülkemizde sanayinin hızla gelişmesi, yapılan işlerin sonucunda
yeteri kadar ihtiyaçların karşılanamaması ve teknolojinin
zamanla yarışır hale gelmesi gibi etkenler elektronik makine ve
cihazların her geçen gün daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır.
Özellikle
sanayinin hızla gelişimi sonucunda fabrika ve büyük iş yerlerinde
üretim kapasitesinin artması makine ve cihazların daha fazla
çalışmasına sebep olmuştur. 24 saat boyunca sürekli ve seri
biçimde üretimin olması cihazların aşırı çalışması arıza
kayıplarını oluşturmaktadır. Bu da zaman ve yüksek maliyet
açısından fabrika ve iş yerleri için büyük sorunlar arz
etmektedir. Bu durumda arızaların tespitinin sistemli güvenilir ve
uzman personeller tarafından müdahale edilmesi gerekir.
ARIZA
VE ARIZA TESPİTİ
Arıza; Normal
olmayan bir durum olarak tanımlanabilir. Parça, cihaz veya sistem
seviyesinde istenmeyen durumlara yol açabilecek bir hata olarak
görülebilir. Elektrik elektronik sistemlerde kararlı çalışma
çok önemlidir. Sistem, kararlı çalışma koşullarının dışına
çıkıp kararlı çalışma koşullarına geri dönemezse arızalı
kabul edilir.
Arıza
bulma, bozuk bir cihazın veya sistemin gösterdiği belirtileri
sistemli olarak analiz etmektir. Bu belirtiler genellikle normal
parametrelerden sapma olarak görülür. Normal olmayan çalışmayı
tanımak için normal çalışma koşulları bilinmelidir. Cihaz veya
sistem hakkında bir bilginiz varsa ve mantıklı sebepler
kullanırsanız birçok arıza problemini fazla zorlanmadan
çözebilirsiniz.
Arıza
Tespiti;
Arıza
gidermede önemli olan arızayı kısa zamanda doğru tespit edip en
kısa zamanda en doğru Şekilde arızayı giderip cihazı üretime
sokmaktır. Arızayı süratli ve doğru şekilde tespit edip
gidermek için teknolojinin tüm imkanları kullanılmalıdır.
Arızalı
kontrol paneli veya cihaz için önce arıza bildirim formu
doldurularak arıza tanımı yapılmalıdır. Arıza testleri bu
tanımlara dayanılarak yapılır. Belirtilen arızaya rastlanmadığı
takdirde ürün sağlam olarak sınıflandırılır. Arıza tanımı
yapılmamış ürünler için müşteriden veya arızadan sorumlu
kişiden alınacak bilgilerle arıza testi yapılabilir. Bu testler
neticesinde:
-
Arızanın ne olduğunu,
- Arızanın önem derecesini,
- Arızayı gidermek için yapılacak işlemler sıralanır.
Arıza
Bulma Metotları
Arızalı
bir elektronik devrenin veya sistemin arızasını giderme işlemi
birçok yoldan yapılabilir. Arıza bulmada ilk adım arızalı
devrenin veya sistemin verdiği belirtileri teşhis etmektir.
Belirtileri teşhis etmek, can alıcı bir basamak olabilir. Bazı
durumlarda özel bir belirti, arızalı bölgeyi işaret edebilir ve
problemin nereden başladığı hakkında fikir verebilir. Hata
analizi, arıza gidermenin bir alanıdır. Hata analizini en iyi
açıklamanın yolu şu soruyu sormaktır.
Eğer
X elemanı Y devresinde arızalanırsa belirtisi ne olur?
Test
noktasında yanlış bir gerilim ölçtüyseniz sinyal izleme
metodunu kullanarak ve arızayı bilinen bir devreye izole ederek
hata analizini uygulayabilirsiniz. Devrenin çalışması hakkındaki
bilgilerinizi kullanarak test noktasında yanlış gerilim okumaya
sebep olan arızalı elemanı belirlemek için arızalı elemanın
çalışma üzerindeki etkisini tespit edip hata analizi
yapabilirsiniz.
BAKIM
VE ONARIM
Bakım,
aletin ilk icat edildiği veya işletmeye konduğu andan itibaren var
olan bir olgudur. Çalışan teçhizat veya makinanın bozulması,
yıpranması mutlak olduğuna göre onun neticesinde bakımda var
olmaktadır. Bakımın temel amacının; ekipmanların, sistemlerin,
tesislerin ve tesisatların faydalı çalışma sürelerini
uzatmaktır. Bu amaç doğrultusunda çağdaş bakım yöntemlerini
ve araçlarını kullanmak gerekir.
Her
ne kadar otomasyonun gelişmesi, insansız üretim olanaklarını
arttırsa da ekipman bakımı için insana ve yoğun bir insan
becerisine ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat unutulmaması gereken,
insan becerilerinin tek başına yeterli olmayışı, bakım
faaliyetleri için etkin bir organizasyonun sağlanmasıdır.
Bakım;
Bir
tesisin çalışmasını sürdürmesi ve arıza yaparak işlevini
yitirmemesi amacıyla tesisatlar
da
kullanılan araç ve gereçlerin kullanılabilirliğinin kontrol ve
muayene edilmesi faaliyetidir. Onarım
ise: Bozulmuş
ya da eskimiş olan araç ve gereçlerin kullanılır ve işler
duruma
getirme
işidir.
Günümüz
bakım anlayışında, arızanın ardından yapılan onarım
işleminden çok, arızanın ilk ortaya çıktığı andan itibaren
tespit edilmesi ve gerekli önlemler alınarak, kötü sonuçların,
zaman kaybının, gereksiz bakım işlerinin önüne geçilmesi önem
kazanmaktadır.
Bakım
faaliyetlerini; Durumlarına
göre sınıflandırabiliriz. Kısaca açıklayalım;
Önleyici
Bakım:
Cihazların
donanım ve elemanlarının çalışmalarını yeterli ve uygun bir
şekilde
sürdürülmesi
için düzenlenen bakım türüdür. Önleyici bakım, cihaz hasara
uğramadan önlemek veya geciktirmek ve ek olarak meydana gelen
arızaların şiddetini azaltmak amacıyla uygulanır. Periyodik
Bakım:
Cihazların
periyodik
olarak (belirli
aralıklarla)
muayene edilmesi esasına
dayanan
bakım türüdür. Böylece, arıza meydana getirebilecek durumları
önlemek için bakımlarını yapmak veya henüz önemli olmayan bir
düzeyde iken ayarlama yapmak veya onarmak mümkün olur.
Düzeltici
Bakım:
Cihazların donanım ve elemanlarının yeniden eski çalışma
koşullarına dönmesini
sağlayan
bakım yöntemidir: Bu olay ya arızalanan parçayı değiştirerek
ya da onarmak şeklinde meydana gelmektedir.
Bakım
ve onarım faaliyetlerini ayrıca;
-
Planlı Bakım ve Onarım
- Plansız Bakım ve Onarım olarak ta sınıflayabiliriz.
Planlı
bakım ve onarım;
Tesis veya makinaya belirli bir plan ve program içinde işlem
yapılarak,
normal
işletme şartlarına göre çalışmasını temin etmektir.
Plansız
bakım ve onarım;
Bu sistemde makina veya tesis arıza yaptığında müdahale
edilir.
Bakım
ve Onarım Sırasında Arıza Tipleri
Bir
elektronik cihazın bakım ve onarım yapma gereksinimi çeşitli
arızalardan kaynaklanabilir. En çok rastlanan arıza tiplerini
aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
Çatlaklar,
Kırılmalar, Deformasyonlar, Aşınma, Korozyon, erozyon, boşluk
oluşumu, Malzeme yoğunluğu, Eskime, Kesilme, Birleşme
yerlerindeki gevşemeler vb.
Bunların
sonucunda değişik tipteki arızalar, normal olarak aşağıdaki
belirtilen nedenlerin birinden veya birkaçından kaynaklanabilir.
Bunlar; Fazla yük altında çalışma, Titreşimler; Uygun olmayan
çevre faktörleri, Yetersiz yağlama, Kirlilik, Hatalı kontrol ve
ölçme cihazları, Yanlış kullanımdan dolayı kaynaklanmaktadır.
Bakım
ve onarım yapacak kimsenin, tespit edilmek istenen arızaların
nedenlerinin, arıza belirtilerinin ve arıza tiplerinin farkında
olması gerekmektedir. Tesisatlar da kullanılan araç ve gereçlerin
çalışma prensiplerini tanımalı ve bir arıza durumunda, arıza
ile ilgili çeşitli fikirler yürütebilmelidir. Bu nedenledir ki;
elektronik cihazların arıza bakım ve onarımı modülünden önce
gerekli cihazların değişik fonkisyon modüllerini almış olmak
şartı koyuldu.
Çünkü
tesisatlar da bakım ve onarım yapabilmek için çalıştıracağınız
cihazları iyi tanınmalıdır.