Oksi Yanıcı Gaz Kynağı
Değişik yanıcı gazların oksijenle yakılması sonucu ortaya çıkan ısı ile metali eriterek yapılan
kaynak çeşididir. Asetilenin ekonomik olması ve 3480 dereceye varan sıcaklıklara ulaşılması
sebebiyle en yaygın çeşidi oksi-asetilen kaynağıdır. Asetilenin dışında propan, propilen,
doğalgaz ve hidrojen de kullanılabilir fakat asetilen diğer bütün bu gazlara bakılırsa en yüksek
alev sıcaklığı, yanma hızı, en yüksek alev gücü açısından üstündür tek olumsuz özelliği ise
düşük sıcaklıkta tutuşması ve 1 atm nin üstünde tazyiklarda karsız olması sebebiyle emniyetli
olması açısından tüplere bir tek başına doldurulmaz. Tüpün içine asetilen emici gözenekli
maddeler doldurulur. Asetilen, aseton veya alkol içinde çok iyi çözülme yeteneğine haizdir.
Böylece tüpteki gözenekli maddenin içine tüpün 1/3’ ü kadar aseton oldurulur. Asetilen
serbest olarak 2,5atm. Nin üzerinde sıkıştırılmaz. Fakat aseton ile çözülmüş asetilenin
sıkıştırılma basıncı 20 atmosfere ulaşabilir. Oksijen ise 150-200 atm tazyikta saklanabilir bu
yüzden de tüplerde kaynaklı birleştirme yoktur. Her iki tüpte de manometre vardır ve bunların
üstünde iki tane gösterge vardır birincisi tüp içindeki basıncı diğeri ise kullanım basıncını
gösterir
Oksi-asetilen kaynağında bir öteki önemli nokta ise alev ayarıdır asetilen fazla ise alev boyu büyük rengi kızıl ve çelik üzerinde karbürleyici etkiye haiz olur buda çeliğin sertleşmesine sebep olur. Oksijen fazla ise alev boyu kısa, rengi mavi ve oksitleyici özellikte olur bu şekilde metali kesmede kullanılır. Oksijenle kesme için farklı üfleç kullanılır. Asetilen kokusuz ve renksizdir bu nedenle içine fark edilebilmesi için sarımsak kokusu katılır bu ve buna benzer yöntemin evlerimizdeki mutfak tüpleri ve doğalgaz dada kullanıldığını fark edebiliriz. Asetilen karpitin suda çözülmesiyle elde edilir bu işlem asetilen kazanlarında gerçekleşir. Çeliğin biroldukça türü oksijenle kesmeye uygundur. Çelik 1100 C sıcaklığına kadar ısıtılıp tazyiklı saf oksijen ile temas ettirilirse yanmaya adım atar. Oksijenle kesmede çeliğin ergimesi kısmen söz konusu olup; iki parça yanma ile birbirinden ayrılmaktadır. Alevle kesme işleminde oksijenin iki görevi vardır. Çeliğin yanma sıcaklığına kadar tavlanmasında kullanılan alevde yanma sıcaklığına kadar tavlanmış bölgenin yakılmasında. Oksijen gazı yukarıda belirtilen her iki kullanma yerinde farklı tazyiklarda kullanılır. Kesme için öncelikle parçanın tavlanması gerekir. Parçanın tavlanmasına kadar kullanılan oksijen basıncına TAVLAMA BASINCI denir. Her metal oksijenle kesilmeye uygun değildir. Bir metalin oksijenle kesilmeye uygun olması için aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekmektedir. - Kesilecek malzeme oksijen akımı ile yanmalıdır. - Yanmaya başlama sıcaklığı ergime sıcaklığından düşük olmalıdır. - Metal üzerinde bulunan oksit tabakasının ergime derecesi metalin ergime derecesinden düşük olmalıdır. - Yanma sonucu oluşan curuf akışkan olmalıdır. - Kesilecek malzemelerin ısı iletkenliği düşük olmalıdır. Yukarıda sayılan ve yakılarak kesilecek gereçlerde aranan özelliklere düşük alaşımlı, alaşımsı çelikler ve çelik dökümler uymaktadır. öteki taraftan; - Alüminyumun yüzeyindeki oksit tabakasının ergime derecesi alüminyumun ergime derecesinden yüksek olduğundan, - Yüksek alaşımlı çeliklerde oluşan curufların akışkan olmayışı, - Bakırın ısı iletkenliğinin yüksek olması, - Gri dökme demir oksijen akımı ile yanmadığından oksijenle keserek yakılmaz. Oksijenle kesme işlemi tamamlandıktan sonrasında kesme yüzeyinde pürüzler, curuf ve atıklar kalabilir. Parçanın kesilen yüzeyini istenen özelliklere getirmek için temizleme işleminden geçirilir. Temizleme işlemi mutlaka parça soğuduktan sonrasında yapılmalıdır. Temizleme işlemi istenen yüzey kalitesine bakılırsa el taşlama taşı, eğe yada keski ile yapılabilir. Dairesel kesme elle yapılacak ise; Kesme üflecinin uç kısmına dairesel kesme aparatı takılarak kesme üfleci kurallara uygun olarak ateşlenip kesme işlemine başlanır. Makine ile dairesel kesme yapılacak ise; Makinede lüzumlu ayarlamalar yapılarak kesme işlemine başlanır ARK KAYNAĞI: Metallerin birleştirilmesinin, bir elektrod ile parça arsındaki elektrik arkının ısısı ile oluşturulduğu bir eritme kaynak yöntemi. Arkın ürettiği elektrik enerjisi, herhangi bir metali eritmeye yeterli sıcaklıklar oluşturur: ~ 5500 °C, çoğu ark kaynak şekillerinde kaynaklı bağlantının hacmini ve dayanımını arttırmak için dolgu (ilave) metal eklenir. Elektrik arkı; bir devredeki aralıktan geçen elektrik akım boşalımıdır ve akımın aktığı bir iyonize gaz demeti (plazma) tarafından sürdürülür, Ark kaynağında arkı başlatmak için, elektrod parça ile temas haline getirilir ve derhal ayrılarak kısa bir mesafede tutulur. Elektrod ucunun yakınında bir erimiş metal banyosu oluşturulur, elektrod bağlantı süresince ilerlerken, erimiş metal kendi kanalında katılaşır Ark kaynağında kutuplama çok önemlidir, düz kutuplamada parça pozitif elektrod negatiftir ters kutuplamada da bu durum elektrod pozitif parça negatiftir. Isının 2 3 ü pozitif tarafa 13 ü de negatif tarafa geçer ters kutuplama pek fazla kullanılmaz bu bilgilere dayanarak çok ince parçaların deposunda parçanın delinmemesi için ters kutuplama yapılabileceğini söyleyebiliriz